نگاه کلی:یک رویکرد 6 مرحله ای به تدوین کوریکولوم (مقدمه)

اصل و خواستگاه ها:

  یک رویکرد 6 مرحله ای :

1. شناسایی مشکل و نیاز سنجی عمومی
2. نیازسنجی فراگیران مورد هدف
3. اهداف کلی و اهراف اختصاصی
4. راهبرد های آموزشی
5. اجرا
6. ارزشیابی و بازخورد

ذات مداوم و تعاملی رویکرد 6 مرحله ای

 

اصل و خواستگاه ها:

 

  رویکرد 6 مرحله ای توصیف شده در این کتاب از رویکرد های عمومی ارتقاء کوریکولوم بوسیله ی Taba, Tyler,Torres,Yura, و دیگران و از کار MCGaghil و Golden که ارتباط برنامه های درسی را با نیاز های مراقبت سلامت حمایت میکنند مرتب شده است . 

 

 

مفروضات مشخص:

الف- برنامه های آموزشی اهداف کلی دارند , اینکه آیا آنها هنرمندانه واضح هستند .

ب- اساتید پزشکی اجبارهای اخلاقی و حرفه ای برای فراهم نمودن نیاز های فراگیرانشان, بیمارانشان و جامعه دارند .

ج- اساتید پزشکی بایستی برای پیامد مداخلاتشان پاسخگو باشند .

د- یک رویکرد منظم و منطقی ارتقاء کوریکولوم در دستیابی این نتایج کمک می نماید .

 

یک رویکرد 6 مرحله ای (شکل 1.1)

 

مرحله1: شناسایی مشکل و نیاز سنجی عمومی

 اولین مرحله با شناسایی و critical analysis نیاز یک مراقبت سلامت یا مشکل دیگر شروع میشود.

نیاز ممکن است مرتبط با مشکل مشخص سلامت , همچون فراهم نمودن مراقبت برای بیماران آلوده شده با ویروس کمبود ایمنی انسان (HIV) باشد و یا گروهی از مشکلات همچون فراهم نمودن مراقبت روتین بیماری زنان توسط پزشک مراقبت اولیه باشد.

نیاز ممکن است مرتبط با کیفیت های پزشکان , همچون نیازتأمین کنندگان مراقبت سلامت برای ارتقاء همچون یادگیرندگان خود راهبر , یادگیرندگان مادام العمر باشد که بتوانند مراقبت مؤثر همچون دانش پزشکی و Practice پزشکی را فراهم نماید.

یا نیاز ممکن است مرتبط با نیاز های مراقبت سلامت جامعه بطور عمومی باشد , همچون اینکه آیا کمیت و نوع پزشکانی که فارغ التحصیل میشوند مناسب هستند؟

یک شناسایی کامل مشکل نیازمند یک تحلیل رویکرد رایج بیماران,  پزشکان و سیستم آموزش پزشکی و جامعه و بطور کلی برای پاسخ دهی نیاز شناسایی شده دارد .

این با شناسایی  یک رویکرد که نشان میدهد چگونه بیماران , پزشکان , سیستم آموزش پزشکی و جامعه بایستی نیاز را پاسخگو باشند پیگیری می شود .

تفاوت بین رویکرد ایده آل و رویکرد رایج یک نیاز سنجی عمومی را می طلبد .

 

 

مرحله 2: نیاز سنجی فراگیران مورد هدف 

این مرحله مربوط می شود به بخش نیاز های گروهی از فراگیران یا انستیتو پزشکی که ممکن است با نیاز های فراگیران و انستیتو های پزشکی به طور عموم متفاوت باشند .

 

مثال:

 نیاز سنجی عمومی پزشکان مراقبت اولیه ممکن است

الف- کمبود ها در فراهم نمودن مراقبت حاد و پزشکی بیماران آلوده شده با (HIV) را نشان دهد .

ب- سوگیری ها بر علیه بیماران هموسکسوال و سوءاستفاده مواد را که منتج به اجتناب از چنین بیمارانی می شود را شامل میشود .

ج- فقدان آموزش رسمی 

 

نیازسنجی فراگیران مورد هدف ممکن است نشان دهد همه این فراگیران آموزش را دریافت نموده اند و احساس خوشایند مراقبت برای بیماران با بیماری HIV در بیمارستان دارند و همه ی احساس راحتی در مراقبت سلامت بیماران هموسکسوال دارند .

برعکس این فراگیران ممکن است هیچ آموزشی را دریافت نکرده باشند و کمبود های مراقبت پیشگیری با بیمارن آلوده با HIV را نشان دهند و ممکن است احساس ناخوشایندی در مراقبت برای بیمارانی که سوء استفاده از مواد دارند داشته باشد.

بهمین ترتیب ارتقاء برنامه درسی جدید این فراگیران به بهترین وجه تمرکز بر مراقبت پیشگیری و موانع مراقبت از بیماران آلوده با HIV و سوء مواد هستند .

  

 

مرحله 3: اهداف عمومی و اهداف اختصاصی

وقتیکه نیاز های فراگیران مورد هدف شناسایی شدند ، اهداف عمومی و اهداف اختصاصی برای کوریکولوم می تواند نوشته شود ، که با اهداف عمومی کلی و گسترده شروع می شود و سپس اهداف اختصاصی ویژه و قابل اندازه گیری نوشته می شود .

اهداف اختصاصی ممکن است شامل شناختی (دانش) ، عاطفی (نگرشی) یا روانی حرکتی (مهارت و عملکرد) برای فراگیران باشد.

اهداف اختصاصی فرآیندی مرتبط با اجرای کوریکولوم ، ویا حتی اهداف اختصاصی پیامد بالینی دارند .

اهداف کلی و اهداف اختصاصی مهم هستند چون در تعیین محتوای برنامه درسی و روش های یادگیری کمک می نمایند و سبب کمک به تمرکز بر فراگیر می شود .

اهداف کلی و اهداف اختصاصی  ارتباط آنچه کوریکولوم در مورد آن است  با دیگر چیزها را تسهیل می نماید . و یک سنگ بنا برای ارزشیابی کوریکولوم فراهم می نمایند .

وقتی منابع محدود است ، اولویت بندی اهداف اختصاصی   می تواند اختصاص اصولی آن منابع را تسریع بخشد .

 

 

 

مرحله 4: راهبردهای آموزشی 

هنگامی که اهداف اختصاصی مشخص شد ، محتوای کوریکولوم انتخاب شد روش های آموزشی انتخاب می شوند که به بهترین وجه اهداف اختصاصی آموزش بدست می آید . 

 

مثال:

محتوای کوریکولوم: 

براساس مثال فوق الذکر یک نیاز سنجی از فراگیران مورد هدف یک هدف اختصاصی این کوریکولوم HIV ممکن است به فراگیران مورد هدف کمک نماید که در استفاده از شاخص های Antiretroviral حرفه ای شوند .

از این رو محتوای کوریکولوم نیاز هست که متمرکز بر شاخص های Antiretroviral و استفاده مناسب شان باشد . 

 

مثال:

روش های آموزشی:

تمرینات Problem - Solving مبتنی بر Case که فراگیران را بطور فعال درگیر می نماید ، مهارت های استدلال بالینی بیشتر از حضور در سخنرانی ها ارتقاء می دهد .

ارتقاء پزشکان به عنوان اعضای یک تیم مؤثر بیشتر از طریق مشارکت در تجارب یادگیری مشارکتی و باز اندیشی آن ارتقاء می یابد و کار در محیط ها بدست می آید تا خواندن و بحث یک کتاب راجع به یک موضوع .

مصاحبه ، معاینات بدنی ، مهارت های روشی به بهترین وجه در یک محیط که Practice را تکمیل می نماید با خود مشاهده گری و مشاهده توسط دیگران ، بازخورد و باز اندیشی بدست می آید .

 

 

مرحله ی 5: اجرا

اجرای یک کوریکولوم چندین مؤلفه دارد:

1. بدست آوری حمایت سیاسی برای کوریکولوم
2. شناسایی و بدست آوری منابع
3. شناسایی و پاسخدهی موانع اجرا
4. مقدمه سازی کوریکولوم ( مثل پابلوت کرد کوریکولوم بر یک مخاطب دوستانه مثل ارائه آن برای فراگیران مورد هدف ، مرحله ی کردن کوریکولوم یک بخش در یک زمان )
5. مدیریت اجرایی کوریکولوم
6. تهذیب کوریکولوم در سیکل های موفق

فقدان توجه به هریک از این مؤلفه ها موفقیت کوریکولوم را تهدید می نماید .

 

 

مرحله 6: ارزشیابی و بازخورد 

آخرین مرحله چندین مؤلفه دارد 

معمولا سنجش عملکرد هم به طور انفرادی ( ارزشیابی انفرادی ) و هم کوریکولوم ( ارزشیابی برنامه ) مناسب است.

هدف ارزشیابی ممکن است تکوینی باشد ( برای فراهم آوری بازخورد مداوم ، طوریکه فراگیران با کوریکولوم بتوانند ارتقاء یابند ) یا تراکمی باشد ( برای فراهم نمودن یک نمره نهایی یا سنجش عملکرد فراگیر یا برنامه درسی )

ارزشیابی نه تنها سبب جهت دهی یادگیری مداوم شرکت کنندگان و ارتقاء کوریکولوم میشود بلکه سبب بدست آوری حمایت و منابع برای کوریکولوم می شود . و در موقعیت های پژوهشی برای پاسخدهی سؤالات در مورد اثر بخشی یک کوریکولوم ویژه و یا ارزش های مرتبط آن از رویکردهای آموزشی متفاوت می شود .

 

 

ذات تعاملی و مداوم رویکرد 6 مرحله ای: .

در عمل ارتقاء کوریکولوم معمولا بطور مرتب و توالی پیش نمی رود . یک مرحله در یک زمان .

بیشتر کوریکولوم یک فرآیند فعال تعاملی است .

پیشرفت بیشتر از طریق دو یا مراحل بیشتر از دوتا بطور همزمان صورت میگیرد .

پیشرفت در یک مرحله تأثیر می گذارد بر پیشرفت بر مرحله ی دیگر ( همانطور که به تصویر کشیده شده است بوسیله ی پیکان های دوجهته در شکل 1.1 ) 

برای مثال ، منابع محدود ( مرحله 5 ) ممکن است تعداد و ماهیت اهداف اختصاصی ( مرحله 3 ) را محدود سازد به همان وضع گستره ارزشیابی      (مرحله 6 ) محدودیت نیز ممکن سازد .

ارتقاء به روش های ارزشیابی ( مرحله 6 ) ممکن است منتج به تذهیب اهداف اختصاصی (مرحله 3 ) شود .

ارزشیابی ( مرحله 6 ) ممکن است اطلاعات را که بعنوان نیازسنجی فراگیران مورد هدف است را فراهم نمیاد .

فشارهای زمانی یا وجود یک کوریکولوم موجود ، ممکن است منتج به ارتقاء هدف کلی ، روش های آموزشی ، راهبرد های اجرایی( مراحل 3 و 4 ) قبل از یک شناسایی رسمی مشکل ، و نیاز سنجی ( مراحل 1 و 2 ) باشد ، طوریکه  مراحل 1 و 2 برای تذهیب و ارتقاء یک کوریکولوم موجود بکار می رود تا ایجاد یک کوریکولوم جدید . 

برای یک کوریکولوم موفق ، ارتقاء کوریکولوم واقعا هرگز پایان نمی یابد ، همانطور که در شکل 1.1 به تصویر کشیده شده است .

تازه ، کوریکولوم تکامل می یابد ، بر اساس نتایج ارزشیابی ، تغییرات در منابع تغییرات در فراگیران مورد هدف ، تغییرات در موضوعات و مطالب مورد نیاز صلاحیت و تسلط .

    

منبع:

 

A Six -Step Approach to Curriculum Development